Covid19 sonrası ekonomi Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına göre yeniden yapılanmaya başladı. Borsalarda ki sürdürülebilirlik indeksinden sonra EU GREEN DEAL ile dünya ve ülkemiz iş gündeminde birinci madde oldu. İklim krizine göre tüm ülke ve küresel şirketler döngüsel ekonomiye geçmeye Paris iklim anlaşması ile karar verdi. Yeni yeşil düzen AB den sonra ABD de de onay verdi. Çin, Japonya, G.Kore, Avustralye, gibi ülkelerin şirketleri ile iklim krizine karşı yeşil ekonomiye geçiş covid19 etkisi ile hızlandı. Sürdürülebilir ekonomiye geçiş için tüm dünya devletleri ve küresel şirketleri yeşil anlaşma yaptı. Güneş ve rüzgar enerjisinde düşen maliyetler bu kaynakları fosil yakıtlardan daha iyi seçenekler haline getirdi. Aynı zamanda elektrikli araç teknolojilerinin gelişim hızı tahminlerin ötesine geçti. Bu kapsamda, 2030’a kadar emisyonların yüzde 70’inden sorumlu kara yolu taşımacılığı, ısıtma ve tarım dahil olmak üzere birçok sektör rekabetçi ve düşük karbonlu çözümlere yatırım yapacak.İlk olarak Birleşmiş Milletler’de dile getirilen “net sıfır emisyon” kavramı Paris İklim Anlaşması’nın ardından ülkelerin daha hızlı politika ve yasa belirlemesiyle kökten değişime uğradı.Küresel ekonomik büyüklüğün yüzde 50’sinden fazlasını oluşturan çeşitli ülke, şehir ve şirketlerin net sıfır emisyon hedefleri bulunurken, hali hazırda 121 ülke net sıfır emisyon hedefi için planlama ve uygulama çalışmaları yürütüyor.Değeri 12,5 trilyon doları bulan 1500’ün üzerinde şirketin net sıfır emisyon hedefi bulunuyor. Toplam 1,5 trilyon değerinde varlık sahibi kurum, portföylerini küresel sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sınırlama hedefine uygun kılmayı amaçlıyor.Bu kapsamda, gelecek 10 yılda yeşil ekonomi dönüşümüne yapılacak yatırımlarla net 35 milyon istihdam yaratılması bekleniyor. Paris anlaşması“net sıfır emisyon “ etkisi,covid19 sonrası W.E.F.“greeat reset” dalgası ile hız kazandı. A.B. green deal fonlarını hazırladı. TÜSİAD şirketleri a.b. yeşil standartlarına göre yatırım yapıyor yoksa –yeşil- karbon salınım vergisi ile karşılaşacak. Biden Paris anlaşmasına uyacağını açıklarken (trump ile greta iklim krizi) çin yeşil ekonomide liderlik yapıyor Türkiye de güneş enerjisi santrali kuruyor. BM Sürdürülebilir kalkınma hedefleri, önümüzdeki on yıl boyunca büyüme ve dönüşüm için baskın bir güç haline gelecek. Koç Holding 2050 yılında net sıfır karbon hedefini açıklıyarak Sürdürülebilirlik raporlarını SDG17 amaçlarına göre hazırlamaya başladı.Borsa İstanbul Sürdürülebilirlik Endeksi’nde 6 sabancı holding şirketi yer alıyor.Sürdürülebilir kalkınma konusunda dünyanın önde gelen iş dünyası platformlarından olan Dünya Sürdürülebilir Kalkınma İş Konseyi’nde (WBCSD) Türkiye’yi temsil eden Sabancı Holding, aynı zamanda konseyin sürdürülebilir finans konusunda çalışan küresel “CFO Ağı”nın da bir parçası konumunda bulunuyor. SEG sosyal, çevre ve yönetişim kriterlerine göre yapılan yatırım tutarı 500 milyar usd ulaştı. Yatırım fonlarının sürdürülebilir odaklı olmasının nedeni yeni nesilin çevre bilincinin yüksek olması , tüketici alışkanlıklarının değişmesi ve iklim değişiminin ana motoru olan kapitalizmin bir onarım iyileştirme süreci içine girmesi.Çok farklı senaryolar var. Ülkenizin rekabat şartları ve şirketinizin bulunduğu sektöre göre sürdürülebilir iş stratejileriniz yeniden belirlemeniniz ve döngüsel inovasyon ekosistemini yaratmanız gerek. Makro açıdan yeşil dönüşüm stratejileriniz size fırsatlar sağlarken, bu yeşil dönüşümde geç kalırsanın sınırda karbob vergisi gibi yüksek tarife dışı engellerle karşılaşırken müşterinin artan ekolojil bilinci ile ürünlerinizin karbon ve su ayak izinin hesaplanarak tedarik zincirinden dışlanabilirsiniz. Küresel şirketler ürünlerinizde döngüsel hammade kullanım oranlarını ve fabriklarınızın sürdürülebilir üretim teknolojisini sorgulamaya, denetlemeye başladı bile. Kot üreten fabrikalar geri dönüşüm kot parçalarını kullanarak tekrar iplik üretmekte ve belli oranlarda bu üretimi kullanmayı müşteri tercihi olarak zorunlu tutmaktadır. AB green deal döngüsel ekonomiye geçişin en kritik adımıdır. İklim nötr olmayı ve döngüsel bir ekonomiyi gerçekleştirebilmek, endüstrinin tamamen harekete geçirilmesini gerektirir. Döngüsel ekonomi eylem planı, tüm ürünlerin ortak bir metodoloji ve ilkelere dayalı döngüsel tasarımını desteklemeye yönelik bir ‘sürdürülebilir ürünler’ politikası içerecektir. Bu politika, materyallerin geri dönüştürülmeden önce azaltılmasına ve tekrar kullanılmasına öncelik verecektir. Yeni iş modellerini teşvik edecek ve çevreye zararlı ürünlerin AB pazarına girmesini önlemek üzere asgari gereklilikleri belirleyecektir. Döngüsel ekonomi eylem planı tüm sektörlerin dönüşümüne rehberlik edecek; ancak özellikle tekstil, inşaat, elektronik ve plastik gibi kaynak-yoğun sektörlere odaklanacaktır. Komisyon, 2030’a kadar AB pazarındaki tüm ambalajların ekonomik olarak uygun bir şekilde tekrar kullanılabilir veya geri dönüştürülebilir olmasını sağlamak için şartnameler oluşturacak, biyolojik olarak parçalanabilen ve biyo-bazlı plastikler için düzenleyici bir çerçeve geliştirecek ve tek kullanımlık plastikler için önlemler yürürlüğe koyacaktır. Döngüsel ekonomi eylem planı, aynı zamanda işletmelerin tüketicilere tekrar kullanılabilir, dayanıklı ve tamir edilebilir ürünler sunmasını ve tüketicilerin bu ürünleri seçmesini sağlayan, özendirici önlemler içerecektir. ‘Onarım hakkı’ ihtiyacını analiz edecek ve özellikle elektronik cihazlar için cihazların planlı olarak kendiliğinden eskimesini engelleyecektir. Tüketici politikası, tüketicileri bilinçli seçimler yapmaları için cesaretlendirir ve ekolojik dönüşümde aktif bir rol oynar. Kiralamaya, ürün ve servislerin paylaşılmasına dayanan yeni iş modelleri, gerçekten sürdürülebilir ve uygun fiyatlı oldukları sürece önemli bir rol oynayacaktır. Güvenilebilir, karşılaştırılabilir ve doğrulanabilir bilgi, alıcıların daha sürdürülebilir kararlar almalarını sağlamada önemli bir rol oynar ve “yeşil badana göz boyacılığı” (greenwashing) riskini azaltır. Yeşil oldukları iddiasında bulunan şirketler, bu iddialarını, çevre üzerindeki etkilerini değerlendiren standart bir metodolojiye göre kanıtlamalıdır. Sürdürülebilir bir ürün politikası aynı zamanda atıkları büyük ölçüde azaltma potansiyeline de sahiptir. Atığın kaçınılmaz olduğu yerlerde, ekonomik değeri geri kazanılmalı, çevre ve iklim değişikliği üzerindeki etkisi azaltılmalı ya da en aza indirgenmelidir. Dijital teknolojiler, Yeşil Mutabakatın, birçok farklı sektörde, sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşması için kritik bir rol üstlenmektedir. Komisyon, yapay zekâ, 5G, bulut bilişim, nesnelerin interneti gibi dijital teknolojilerin iklim değişikliğiyle başa çıkmak ve çevreyi korumak için politikaların etkisini hızlandırmasını ve en üst düzeye çıkarmasını sağlayacak önlemleri araştıracaktır. Dijitalleşme ayrıca hava ve su kirliliğinin uzaktan izlenmesi veya enerji ve doğal kaynakların nasıl kullanıldığını izlemek ve optimize etmek için yeni fırsatlar sunuyor. Avrupa Yeşil Mutabakatı, bu zorluklara bir cevap niteliğindedir. 2050 yılına kadar AB’yi net sera gazı emisyonlarının olmadığı ve ekonomik büyümenin kaynak kullanımından ayrıştırıldığı modern, kaynak açısından verimli ve rekabetçi bir ekonomiye sahip adil ve müreffeh bir topluma dönüştürmeyi amaçlayan yeni bir stratejisidir. Yeşil Mutabakatın çevresel hedefine, Avrupa’nın tek başına hareket ederek ulaşması mümkün değildir. İklim değişikliğinin ve biyolojik çeşitlilik kaybının itici güçleri küreseldir ve ulusal sınırlarla sınırlı değildir. T.O.B.B. üye 1 500 000 kobi AB yeşil mutabakat standartlarına göre hazırlanmalıdır. AB gümrük birliğinden sonra AB ye ihraç etmek isteyen T.İ.M. üye tüm ihracatçılar döngüsel ekonomiye uygun tasarımlar yapmalıdır. TÜSİAD, MÜSİAD gibi tüm siad/giad lar sürdürülebilir yaşam yaşam için 1.5 derece odaklı döngüsel ekonomide var olmak için ekolojik okur yazar olmalıdır. Beton kafalar- inşaat odaklı, vasat, sıradan işler- yerine yeşil zihin kalıbına –kafa- sahip olmak için özüne düşüp, düşünmelidir. Covid19 sonrası hiç bir şey aynı kalamaz. AB “green deal” uyum sağlamak için yeşil dönüşüme şimdi başlamalıyız. Sürdürülebilir tedarik zincirinde yer almak için ne yapmalıyız? Sürdürülebilir iş modeli geliştirmeliyiz ve ürün ekoinovasyon, proses ekoinovasyon, ekosistem inovasyon projeleri tasarlayacak döngüsel inovasyon takımları kurmalıyız. Şirketlerimiz iş –pazarlama-stratejilerini geliştirirken SDG17 SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA AMAÇLARI ile kurumsal hedefleri ile proje etki matrisi hazırlanarak “sosyal inovasyon ” proje tasarımları yapılır.Şirketin EU GREEN DEAL eylem planına göre DÖNGÜSEL EKONOMİ endüstriyel simbiyoz sistem inovasyon proje tasarımı için müşteri ve tedarikçileri ile birlikte döngüsel inovasyon atölyelerinde çalışmaya başlamalıdır. Etki yatırım fonlarının destekleyeceği sosyal girişimcilik ve endüstriyel simbiyosis şirketleri kurulur, var olan yeşil şirketler için yeşil fonlar oluşturulur, yönetilir. Zeynep Bodur ve Emre Zorlu nun sürdürülebilir liderliği iş dünyasında sosyal inovasyon projelerinin nasıl desteklendiği konusunda iyi örneklerdir. Yöneticilerin çoğu “döngüsel yenileşim yönetimini” bir yaratıcılık, dahilerin işi ya da arge departmanın standart ürün geliştirme, kopyalama, performans testleri, kalıp tasarımı,ürün reçetesi işi olarak görüyor ya da tüm çalışanların fikirlerini toplamak dan ibaret sanıyor.Patronlar ise arge teşviki almaktan başka bir şey düşünmüyor. Arge merkezi kurarak vergi avantajından faydalanmak istiyor. İnovasyon ödüllerinin PR amaçlı verilmesi de inovasyon yönetimi kavramının içini boşaltıyor. Akademisyenler ise tubitak ve benzeri teşvikler ile akademik kariyerlerinde yükselebilecek, bilimsel yayın yapabilecek ticari olma olasılığı çok düşük projeleri öneriyor . Sürdürülebilir Kalkınma amaçlarına göre tüm siad-giad ve stk lar birlikte sosyal inovasyon projeleri yapabilir. Covid19 sonrası tüm iş dünyasının kabul ettiği bir gerçek var; Döngüsel ekonomi , iklim krizini önlemenin tek yeşil yoludur. MIT inovasyon yönetimini şirketinize adapte etmek kolaydır. İnovasyon ve kaizen arasında ki farkı net belirlemek gerekir. MIT Sloan Management Review’de yayınlanan İnovasyon Yönetimi Uygulamaları araştırması kurumların bu alandaki çalışmalarında sıkça ortaya çıkan 3 temel problemi ele alıyor. Araştırma, bu 3 temel sorunu şu şekilde özetliyor: İnovasyon Yönetimi Ölçütlerine Gereğinden Az ya da Fazla Anlam Yüklemek: Kurumlar, inovasyon metriklerini ya çok detaylı bir şekilde ele alıyor ya da düzenli bir takip mekanizması geliştirmek konusunda yetersiz kalıyor. Bütüncül Yaklaşımdan Uzak Bir Ölçümleme Yapmak: Araştırma kapsamında görüşülen kurumların, bütüncül bir metrik sistemi geliştirmekten ziyade daha proje odaklı bir takip mekanizması geliştirdikleri gözleniyor Kurum içi Dengeleri Göz Ardı Eden Bir Metrik Altyapısı Geliştirmek:Araştırma, inovasyon ölçümlemesine yönelik bir yol haritası geliştirmek isteyen kurumların, kurum içinde birimler arası dengeleri göz etmesi gerektiğine dikkat çekiyor. . Peki, işlevsel bir inovasyon takip mekanizması geliştirebilmek için nereden başlamak, hangi yöntemleri kullanmak gerekiyor? İşletmecilik Yaklaşımı ile İnovasyon Yönetimini Bir Kenara Bırakın Doğru bir performans yönetimi altyapısı geliştirebilmek için işletmecilik yaklaşımındaki “mevcut olanı iyileştirmek” ile inovasyon yönetimindeki“yeni olanı keşfetmek” önceliklerini birbirinden ayırmak gerekiyor 2. İhtiyacınız Olan Bilgileri Harmanlayan Bir Sistem Geliştirin Bir kurumsal girişim sermayesi vakasını ele alacak olursak, toplam görüşülen startup sayısı, karar alma sürecine direkt etkisi olmayan ancak beklentinin üstünde olması halinde motivasyon artırıcı, “iyi hissetmeyi” destekleyen bir metrik olabilir 3. Doğru Metrikleri Belirlemek için Hangi Aşamada Olduğunuzu Takip Edin Örneğin, ilk kez açtığınız bir iç girişimcilik programında kaç tane yeni iş fikri başvurusu aldınız? Bu fikirlerden kaçı inovasyon stratejiniz ile uyumluydu ve yalın iş geliştirme sürecine dahil edildi? Proje ekipleri kaç müşteri ile görüşme sağladı? Kaç varsayım doğrulandı ya da revize edildi? Bu süreçte harcanan zaman maliyeti neydi? Kaç fikir pilot süreç için yönetim desteği almaya hak kazandı? gibi bilgiler ilk dönemin başarısını ölçümlemenize destek olacaktır Sürdürülebilir iş stratejileri belirlerken, döngüsel inovasyon ekiplerimiz yaşam döngü analizi yaparak eko ürün inovasyon, eko proses inovasyon ve eko sistem inovasyon projeleri tasarlayabilir. İnovasyonu şirketler değil insanlar yapar. Ekolojik bilince sahip inovatif bir takım kurabiliyorsanız ,döngüsel ekonominin lideri olabilirsiniz. ASO company sürdürülebilir iş strateji gelişiminden döngüsel inovasyon atölyesi kurulumuna yeşil dönüşümünüze destek olabilir. Endüstriyel simbiyosis sistem inovasyon projeleri ile AB yeşil mutabakatının sağladığı döngüsel ekonomide yer alabilirsiniz. Yeşil yeni düzen , covid19 sonrası ekonominin onarım ve dönüşüm sürececinin yeni adıdır.İş stratejileri yeşilleniyor. Cahit Günaydın / Döngüsel İnovasyon Mühendisi ASO Yönetim Danışmanlık / info@asocompany.com.tr