Geçtiğimiz kış teknolojik gelişmelerin sosyal sorunları çözmedeki rolünü, dijital yurttaşlığı ve teknolojinin etrafındaki etiği, teknoloji alanı lideri, Internet Freedom Foundation Kurusu & Ashoka Fellow’u Apar Gupta ve Ashoka Küresel Liderlik Ekibi Üyesi ve Ashoka Next Now İnsiyatifi Teknoloji & İnsan Alan Lideri Konstanze Frischen ile düşündürücü bir sohbet ile açmıştık. Teknoloji toplumsal sorunların çözümü için nasıl kullanılıyor? İnsanlık teknolojik gelişmelerin sonuçlarını nasıl yönetiyor? AI ve teknoloji etrafındaki etik ve felsefi bakış açıları neler? Dijital yurttaşlık neyi gerektirir? 10 Şubat 2021 Çarşamba günü, Ashoka Fellowları, Ashoka Support Network Üyeleri, kurumsal ve probono destekçileri ve teknoloji alanında çalışan kilit paydaşların katılımıyla gerçekleşen İlhamdan Küresel İş Birliğine: Teknoloji sohbeti, Ashoka Türkiye Eş Direktörleri Zeynep Meydanoğlu ve İstem D. Akalp ev sahipliğinde gerçekleşmişti. Etkinlik, katılımcıların hangi organizasyon ve bireylere dijital gizlilik konusunda güvendiklerini tartıştıkları ara odalarda başladı. Ashoka Türkiye Denetim Kurulu Üyesi ve 2C Project House Kurucusu Didem Altop, grubunda dijital gizliliğin ve güvenin 3 farklı boyutundan bahsettiklerini paylaştı. “İçgörülerine güvendiğimiz insanlar, organizasyonların verilerimizi nasıl kullandığı ve genel olarak teknolojinin kalıcılığına duyduğumuz güvensizlik üzerine konuştuk. Yani güvene birçok farklı noktadan yaklaştık.” Panelde, ilk olarak Konstanze Ashoka’nın teknolojiye odaklı çalışmalarından bahsetti. “Ashoka neden teknoloji üzerinde yoğunlaştı? Çünkü teknoloji geleceğimiz. Aynı zamanda, insanlığa karşı çalışmasındansa insanlık ile beraber çalışmasını temin etmemiz gereken bir alan.” Hızla değişen ve gelişen teknoloji alanına ayak uydurmak fazlası ile zor. Teknoloji ile karşımıza çıkan birçok büyük ve sistemsel soru var: Empati becerisi olmayan makinaları, önyargılarından nasıl kurtarabiliriz? Bu teknolojileri ve makinaları kim kontrol ediyor? Herkesin aynı olanaklara erişimini nasıl sağlayabiliriz? Yasal ve kurumsal yapılar bu hızlı değişimlere uyum sağlamakta zorluk çekiyor. Bu sorular cevaplanabilirse, “insanlık için çok önemli ve yararlı bir olanak ortaya çıkıyor” diyerek ekledi Konstanze. Sosyal Girişim ve Teknoloji Kol Kola İlerliyor Teknoloji alanında çalışıyor olsun ya da olmasınlar, Ashoka Fellowlarının çoğu toplulukların fark yaratma becerilerini ortaya çıkarmak için teknolojiyi kullanıyor. Ashoka Türkiye Fellowlarından Teyit’in Kurucusu Mehmet Atakan Foça ve Graphcommons’ın Kurucusu Burak Arıkan’da teknoloji üzerinden sistem dönüşümü yapmayı hedefleyen kişilere örnek. “Ashoka Fellowları Atakan ve Burak teknoloji aracılığıyla yurttaşları güçlendiriyor.” dedi Konstanze. Apar, Internet Freedom Foundation ile Hindistan’da insanların temel haklarının korunması üzerine çalışıyor. Bunu insanlar tarafından yönetilen ve insanlar için kurulan bir dijital hak modeli ile yapıyor — devleti, kurumları ve şirketleri davranışlarından sorumlu tutuyor. “Teknoloji size özel reklamların karşınıza çıkmasından çok daha fazlası için kullanılıyor — seçimleri, politikayı etkileyebiliyor,” diyerek İnternet Freedom Foundation’un kurulma nedenlerinden birini açıkladı Apar. Temelinde ve finansmanında topluluk odaklı bu kuruluşun özellikle önemsediği iki stratejik önceliği var: İnternet erişiminin genişletilmesi ve herkes için erişilebilir olması, İnternet ile oluşan dijital ayrışmanın kalkması ve kesintilerin durdurulması. Vatandaşların dijital haklarının bekçiliğini yapan Internet Freedom Fund, hesap verilebilirliği artırmak için çalışıyor ve devlet ile şirketlere izlendiklerini hatırlatıyor. Hızla Şekil Değiştiren Teknoloji Neye Evrilecek? Teknoloji ve dijitalleşmede bulunduğumuz durumu konuşurken, geleceğe dönük soruların da oluşmaması imkansız. Bu etkinlikte teknolojinin yeri, sağladığı olanaklar ve yarattığı olası problemler üzerine çıkan bazı sorular: 1. Teknolojinin gelişmesi ile kaybolan işler olduğunda, başka olanaklar nasıl yaratabiliriz? 2. İnsanların karar verebilme gücü ile dayanışmayı nasıl dengeleriz? 3. Teknolojinin sağladığı olanakların herkes için erişilebilir olduğuna nasıl emin olabiliriz? 4. Makinaların karar verme özelliklerinde insancıllık, yargı ve empati duygularını nasıl işleyebiliriz? 5. Insanlar ve makinalar arasında nasıl bir etkileşim sağlanabilir? Bu soruları düşünürken, yoldan çıkmamak için Konstanze’nın teknolojinin önemini ve gücünü vurgulayan sözünü hatırlamamız lazım: “Eğer doğru kullanılırsa, teknoloji insanlık için harika bir eşitleyici güç olabilir.” Herkesin fark yaratabildiği bir dünya için sosyal girişimcileri ve onları desteklemek isteyen kişi ve kurumları bir araya getirdiğimiz çalışmalarımız devam edecek. İlhamdan Küresel İş Birliğine: Teknoloji etkinliğinde bir araya gelen herkese ve Ashoka Türkiye Topluluk Fonu destekçisi Aslı Atay’a katkıları için teşekkür ederiz! ----- Yasmin Güleç — Ashoka Türkiye İletişim & Framechange